Đã làm giảng viên đại học hơn 1 năm và là cô giáo mẹ hơn 5 năm, vậy mà trưa nay mình vẫn giật mình khi sinh viên đến thăm nhà nhân ngày Hiến chương Nhà giáo 20/11. Cuộc trò chuyện của mình với các em thường ít về chuyện trường lớp bài vở, mà hầu hết là về những buồn vui trong cuộc sống, về ước mơ hay kế hoạch sắp tới của các em.
Mình không đóng vai một giảng viên, mà lui lại, vào vai một người học. Hôm nay, ở đây, trong căn phòng nhỏ và ấm cúng, mình lắng nghe để học và hiểu hơn về Gen Z, về những trăn trở của chính các em—khác hẳn với stereotype rằng Gen Z hời hợt và “entitled”.
Suốt 30 năm qua, kể từ ngày đầu tiên đến trường, mình đã chứng kiến và trải nghiệm nhiều trường phái giáo dục khác nhau từ Đông sang Tây. Chỗ thì “không thầy đố mày làm nên”, chỗ thì “học trò là trung tâm”, chỗ vẫn viết tay viết phấn, chỗ thì số hoá – công nghệ hoá – AI hoá…
Nhưng những trải nghiệm tuyệt vời nhất mình có được (cả trong trường và ngoài trường) luôn đến từ những thầy cô không ngừng cập nhật kiến thức mới, và luôn sẵn sàng lắng nghe học trò phản biện—những người chẳng ngại nói câu:
“À, vấn đề này tôi chưa biết, tôi nhất định sẽ tìm hiểu thêm."
Mình đã có biết bao cuộc trò chuyện, thậm chí tranh luận hàng giờ với các thầy như GS. Garside về kinh tế học trường phái Keynes, GS. Tsuboi (tác giả sách “Nước Đại Nam đối diện với Pháp và Trung Hoa”, Nhã Nam xb) về chính trị Việt Nam, hay GS. Buciuni (hiện là advisor cho Uỷ ban Châu Âu) về chuỗi giá trị toàn cầu và vị thế của các ngành sản xuất của Việt Nam.
Hồi đó, mình chỉ là con bé Việt Nam trông “cùi cùi” (dù giờ giao diện vẫn vậy), nhưng các thầy luôn tôn trọng ý kiến của mình. Chính thái độ cầu thị ấy là động lực lớn nhất để mình chăm chỉ tìm tòi và khám phá thế giới.Giờ đây, khi làm việc với những bạn trẻ hơn, mình cố gắng giữ cho mình thái độ cởi mở và cầu thị với cái mới, cái khác lạ. Chỗ nào chưa rành thì tìm nguồn đọc và học thêm, thậm chí chọn dịch hẳn cuốn “Tự do và Hơn thế nữa – Hướng tới giáo dục và Xã hội Thoát trường lớp” với Book Hunter, chỉ để học cách giáo dục con mình. Và càng dịch thêm nhiều sách, mình càng nhận ra rằng lượng tri thức mới được sản sinh và xuất bản trên thế giới với tốc độ chóng mặt, trong khi tốc độ cập nhật tri thức ấy ở tiếng Việt và các ngôn ngữ ít tài nguyên lại khá chậm, do nhiều ách tắc trong ngành xuất bản và dịch thuật.
Thế là Omniglot.app ra đời, để quy trình dịch sách và tài liệu được nhanh hơn, chi phí dễ chịu hơn, và mở ra cơ hội mời được các chuyên gia ngành tham gia trực tiếp vào quá trình làm sách. Việc bắt họ làm dịch giả toàn thời gian là một chi phí cơ hội quá lớn, nhưng nếu hiệu đính bản dịch AI thì khả năng cao họ sẽ sắp xếp được thời gian. Kết quả là tri thức mới được bản địa hoá nhanh hơn, chất lượng cao hơn, dùng đúng từ ngữ chuyên môn hơn, chi phí thấp hơn và công sức hiệu đính cũng giảm đi rất nhiều.
Quan trọng hơn, AI ngôn ngữ tiếng Việt nhờ vậy sẽ liên tục được huấn luyện để hay hơn, chính xác hơn, tự nhiên hơn.Ngoài sách dịch, câu hỏi tiếp theo là: Làm sao để hỗ trợ các tác giả Việt Nam trong công cuộc viết lách và xuất bản tri thức bản địa? Dịch và viết xong rồi thì xuất bản thế nào cho phù hợp thời đại số?
Và thế là CONSEN.AI ra đời với mục tiêu cải tiến và số hoá ngành xuất bản tại Việt Nam. Ngoài “sen dịch” Omniglot, mình có “sen viết” Orion để hỗ trợ tác giả tổng hợp tư liệu đa định dạng từ chính thư viện cá nhân và viết nhanh hơn. Rồi có “sen đọc” Obake để tăng tốc quy trình phát hành các ấn bản số như ebook, audiobook… giúp sách dễ tiếp cận hơn với những người không ưu tiên hoặc khó tiếp cận sách giấy vì nhiều lý do khác nhau. Bởi hành trình tìm tòi và tích luỹ tri thức là một hành trình vất vả và không bao giờ (nên) ngơi nghỉ, nên nếu có thêm vài “con sen” hỗ trợ, hy vọng các boss sẽ đỡ mệt một chút, bền bỉ hơn một chút.
Đó là sứ mệnh của CONSEN.AI, và cũng là phương châm giáo dục của chính mình—dù học trò là trẻ mẫu giáo, sinh viên đại học hay nhân viên trong công ty: Người thầy là người đồng hành một đoạn đường, hỗ trợ các bạn một chút thôi. Còn đi tới đâu, nhanh hay chậm, bằng cách nào, đều nên là lựa chọn của chính người học. Và nhân đây, cảm ơn các bạn trẻ đáng yêu và giỏi giang team CONSEN.AI đã chịu khó chịu khổ cùng học và làm với cô/chị Nga nhen.
Cảm ơn Oanh và Tâm - những thành viên đời đầu của Omniglot đã nhớ và đến thăm thầy cô nhé
